Chứng co cơ trong thai kỳ

Co cứng cơ hay chuột rút – vọp bẻ là tình trạng thường gặp trong thai kỳ. Tình trạng này có thể xảy ra trong mọi thời điểm của thai kỳ, nhưng thường gặp vào các tháng cuối.

Đây là tình trạng cơ bắp bị co cứng đột ngột và tự phát trong một thời gian, sau đó cơ sẽ tự trở về trạng thái thư giãn bình thường; khác với thông thường, cơ bắp phải co - dãn theo ý muốn và vận động của chúng ta. Ở người bình thường, co cứng cơ xảy ra khi cơ rơi vào tình trạng làm việc quá mức hay bị kích thích đột ngột và quá mức, ví dụ như xảy ra ở vận động viên sau vận động kéo dài hay có cường độ cao, xảy ra ở người đang bơi lội mà không có quá trình khởi động hiệu quả trước đó. Nguyên nhân của chứng co cứng cơ thường do sự rối loạn về điện giải: ví dụ như các rối loạn cân bằng muối mước, rối loạn cân bằng natri, kali, canxi …

Trong thai kỳ, đặc biệt ở những tháng đầu, do tình trạng thai hành, thai phụ có thể bị nôn ói, ăn uống kém, sụt cân … dẫn đến mất nước, rối loạn cân bằng nước điện giải. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến chứng co cứng cơ. Ở những tháng cuối thai kỳ, do yêu cầu sử dụng canxi cho thai nhi ngày càng cao, sẽ có sự thay đổi cân bằng canxi nội bào và ngoại bào, cũng như thay đổi về khuynh hướng thu nhận và thải trừ canxi cho phù hợp với nhu cầu … tình trạng rối loạn cân bằng điện giải đặc biệt là canxi có thể xảy ra và thường biểu hiện bằng tình trạng co cứng cơ.

Đặc biệt ở tháng cuối thai kỳ, trong một số trường hợp, cần phân biệt tình trạng co cứng cơ với những triệu chứng báo động của co giật do sản giật. Co cứng cơ thường xảy ra vùng cơ bắp chân, thai phụ hoàn toàn tỉnh táo và có cảm giác đau vùng bị co cứng; trong khi ở sản giật, thai phụ có thể có cao huyết áp trước đó, người bị phù nhiều, ngay trước khi có cơn giật thường rất nhức đầu, sau đó có co cơ (thường ở vùng mặt lẫn vùng chi), mất tri giác lúc có co cơ, sau đó tỉnh lại chậm hay lại đi tiếp vào cơn giật mới. Sản giật là tình trạng cấp cưú, cần đưa ngay vào cơ sở y tế; trong lúc vận chuyển cần lưu ý quan tâm đường thở của bệnh nhân cũng như tránh việc co giật cơ cắn có thể làm đứt lưỡi.

Điều trị tức thời tình trạng co cứng cơ ở thai phụ cũng giống như ở những người bình thường là kéo dãn cơ theo chiều ngược lại và xoa bóp; thậm chí không cần làm gì cơ cũng có thể tự động trả lại tư thế bình thường, tuy đòi hỏi thời gian và thai phụ sẽ chiụ đau trong thời gian chờ đợi. Điều trị dự phòng được khuyên sử dụng thêm magné trong tháng cuối thai kỳ. Chế độ ăn đầy đủ các chất khoáng, bổ sung canxi đều đặn trong thai kỳ sẽ làm giảm phần nào các rối loạn điện giải và ngăn ngừa co cứng cơ. Rau xanh, nguồn cung cấp điện giải được khuyến khích sử dụng đều đặn.

Ths.Bs Đặng Lê Dung Hạnh - BV Hùng Vương